برای استفاده از سیستمهای نظارت تصویری، دوربینهای مداربسته، NVR ها و تجهیزات امنیتی در محیطهای آزاد یا محیطهای کسب و کار نیاز است تا مقاومت مناسبی در برابر گرد و غبار، ضربه و رطوبت داشته باشند. برای درک قابلیتهای محافظتی این تجهیزات نیاز است که استانداردهایی نیز تعریف شوند. در سیستمهای نظارت تصویری و امنیتی و تقریبا بسیاری از تجهیزات الکترونیکی از استانداردی با نام IP استفاده می شود. البته گاهی بصورت عامیانه با عباراتی مثل "واترپروف یا ضد آب" و "مقاوم به خاک" هم تعریف می شوند اما چیزی که IP و IK بیان می کنند دقیقتر و ملموستر خواهد بود. در مقاله آموزشی دوربین مداربسته در سی سی تی وی آنلاین پیشتر بصورت کوتاه در این باره گفته بودیم.
در بسیاری از لوازم مثل ساعت مچی، گوشی تلفن همراه یا تجهیزاتی از این دست، امکان فرورفتن وسیله در آب استخر یا دریا یا مایعاتی از این دست زیاد است و عبارت مصطلح "واترپروف یا ضد آب" بودن بیشتر مصداق خواهد داشت. اما دوربین مداربسته رایج نیازی به نصب در داخل آب یا معلق بودن در آب دریا نخواهد داشت. بنابراین مقاومت آنرا با درجاتی از IP و NEMA سطح بندی می کنند.
بنابراین اصطلاح IP از روی عبارت Product Ingress Protection یا "محافظت در برابر نفوذ به محصولات" گرفته شده و نمونه هایش بصورت IP55، IP67 و IP69K در مشخصات دوربینهای مداربسته یا تجهیزات دیگر آورده می شوند.
این درجه بندیها توسط سازمان استاندارد بین المللی EN 60529 (British BS EN 60529:1992, European IEC 60509:1989) برای میزان مقاومت محصولات در برابر سطوح مختلف آب با تعیین شرایطی مثل عمق فشار، پاشش مایعات با واترجت و در دماهای مختلف تعیین شده است.
بر طبق اسناد موسسه استاندارد بین المللی، کد استاندارد IP شامل دو بخش است : بخش اول که به مقاومت وسیله در برابر جامدات (مثل خاک، گرد و غبار و ..) با اعدادی شامل 0 تا 6 و عدد دوم به مقاومت نفوذ مایعات با اعدادی در محدوده 0 تا 9 مربوط است.
مقادیر عدد اول به میزان مقاومت با شرایط زیر در برابر گرد و غبار:
- 0 : بدون مقاومت.
- 1 : مقاومت در برابر نفوذ اجسام جامد تا ابعاد حداقل 50 میلیمتر.
- 2 : غیرقابل نفوذ برای انگشت انسان یا قطعاتی کوچکتر تا حداقل 12.5 میلیمتر.
- 3 : مقاومت به نفوذ ابزارها و سیمها از 2.5 میلیمتر به بالا.
- 4 : مقاومت به نفوذ سیمها، پیچگشتی، حشرات بزرگ بزرگتر از 1 میلیمتر.
- 5 : مقاومت دربرابر نفوذ خاک - اما نه به طور کامل و امکان نفوذ غبار وجود دارد.
- 6 : مقاومت دربرابر نفوذ گرد و غبار – کاملا دربرابر نفوذ گرد و غبار یا تماس با آنها مقاوم است.
عدد دوم در مشخه IP به این معناست :
- 0 : بدون مقاومت .
- 1 : مقاوم در برابر نفوذ آب بصورت دوش مستقیم.
- 2 : مقاوم در برابر نفوذ آب با زاویه اسپری محدود 15 درجه ای.
- 3 : مقاوم در برابر نفوذ آب با زاویه اسپری محدود 60 درجه ای.
- 4 : مقاوم در برابر نفوذ آب با زاویه اسپری از همه طرف.
- 5 : مقاوم در برابر نفوذ آب اسپری شده از طرف واترجت با سطح مقطع (ابعاد نازل) 6.3 میلیمتر از تمام زوایا.
- 6 : مقاوم در برابر نفوذ آب اسپری شده از طرف واترجت با سطح مقطع (ابعاد نازل) 12.5 میلیمتر از تمام زوایا.
- 7 : مقاوم در برابر نفوذ آبی تا عمق حداکثر 1 متر.
- 8 : مقاوم در برابر نفوذ آبی به عمق 1 متر بصورت کامل.
- 9 : مقاوم در برابر نفوذ آب با فشار بالا از نزدیکترین فاصله با دمای بالا.
بر اساس آنچه در این استاندارد آمده است بعد از کد IP از حروفی استفاده می شود که به این معنا هستند :
F : بمعنی مقاومت در برابر نفوذ روغن.
H : برای دمای بالا.
M : برای تجهیزات متحرک در آزمایش مقاومت.
S : برای تجهیزات ثابت و ایستا در آزمایش مقاوت.
W : برای آب و هوا.
آنچه در بالا شرح داده شد به کاربران در درک بهتر استانداردهای یاد شده کمک می کند.
نمونه : IP67 بیان می کند که دستگاه در برابر نفوذ گرد و غبار و خاک کاملا مقاومت داشته و غیرقابل نفوذ از این حیث خواهد بود(عدد 6 در ابتدا). عدد دوم هم بمعنای این است که دستگاه می تواند در آبی به عمق حداکثر 1 متر (3 فوت) بدون نفوذ آب مدت کوتاهی دوام بیاورد. بنابراین مثلا IP68 بمعنای قابلیت برتر مقاومت در برابر نفوذ آب خواهد بود و می تواند در عمقی بیش از 1 متر هم دوام آورد و بیشترین میزان مقاومت دربرابر نفوذ آب در این بین به دستگاههایی با مشخصه IP69K بر میگردد. این استاندارد نشان می دهد دستگاه بیشترین مقاومت دربرابر نفوذ گرد و غبار و آب را تا دمایی حداکثر 80 درجه ای خواهد داشت. در استاندارد IEC 60529 هم از IP69K با عنوان IPx9 یاد می شود.
مقاومت NEMA و وضعیت غوطه وری
بر اساس استاندارد یاد شده، مشخصه دیگری در دستگاههای واترپروف با نام NEMA وجود دارد. خصوصا NEMA 6 و 6P بر روی محصولات می تواند بیانگر مقاومت کامل محصول در برابر قوطه وری یا غرق شدن در مایعات (آب یا روغن) باشد. اعداد یاد شده بعد از آن هم، مدت زمان مقاومت را نشان می دهد.
مثلا عدد 6 نشان دهنده مقابله با غرق شدگی موقت و 6P بیانگر مقاومت طولانی مدت خواهد بود. البته استانداردهایی مثل NEMA 4 و 4X بیانگر برخورداری از بدنه ای کاملا غیرقابل نفوذ در برابر آب خواهد بود. حرف X در 4X بمعنی این است که این دستگاه بیشترین مقاومت را در برابر خوردگی اسیدی یا شوری و .. آب خواهد داشت.
بنابراین بار دیگری که عبارت واترپروف را در مشخصات محصولی مشاهده کردید بخوبی می توانید با مشخصه IP بفهمید مقابله در برابر نفوذ گرد و غبار و آب در این محصول چقدر است و با آن به میزان طول عمر محصول در محیطهای مرطوب یا در معرض آب پی ببرید. ضمن اینکه امنیت محصول در حین انجام کار مثل عدم برق گرفتگی و ... را پی می برید.
IK یا مقاومت در برابر ضربه از یک عدد برای نشان دادن سطوح مختلف مقاومت استفاده می کند که در بازه بین اعداد 0 تا 10 قرار دارد و بیشترین سطح مقاومت هم برابر 10+ خواهد بود:
- IK0 : بدون مقاومت دربرابر ضربه.
- IK1 : مقاومت دربرابر ضربه جسمی 250 گرمی که از فاصله 5.6 سانتیمتری روی محصول سقوط می کند. (معادل 0.14 ژول انرژی)
- IK2 : مقاومت دربرابر ضربه جسمی 250 گرمی که از فاصله 8 سانتیمتری روی محصول سقوط می کند. (معادل 0.2 ژول انرژی)
- IK3 : مقاومت دربرابر ضربه جسمی 250 گرمی که از فاصله 14 سانتیمتری روی محصول سقوط می کند. (معادل 0.35 ژول انرژی)
- IK4 : مقاومت دربرابر ضربه جسمی 250 گرمی که از فاصله 20 سانتیمتری روی محصول سقوط می کند. (معادل 0.5 ژول انرژی)
- IK5 : مقاومت دربرابر ضربه جسمی 250 گرمی که از فاصله 28 سانتیمتری روی محصول سقوط می کند. (معادل 0.7 ژول انرژی)
- IK6 : مقاومت دربرابر ضربه جسمی 250 گرمی که از فاصله 40 سانتیمتری روی محصول سقوط می کند. (معادل 1 ژول انرژی)
- IK7 : مقاومت دربرابر ضربه جسمی 500 گرمی که از فاصله 40 سانتیمتری روی محصول سقوط می کند. (معادل 2 ژول انرژی)
- IK8 : مقاومت دربرابر ضربه جسمی 1.7 کیلوگرمی که از فاصله 30 سانتیمتری روی محصول سقوط می کند. (معادل 5 ژول انرژی)
- IK9 : مقاومت دربرابر ضربه جسمی 5 کیلوگرمی که از فاصله 20 سانتیمتری روی محصول سقوط می کند. (معادل 10 ژول انرژی)
- IK10 : مقاومت دربرابر ضربه جسمی 5 کیلوگرمی که از فاصله 40 سانتیمتری روی محصول سقوط می کند. (معادل 20 ژول انرژی)
- IK10+ : مقاومت دربرابر ضربه جسمی 10 کیلوگرمی که از فاصله 40 سانتیمتری روی محصول سقوط می کند. (معادل 40 ژول انرژی)