در این قسمت در شروع بر روی نوع دوربین مداربسته از نظر ظاهر، شرایط محیطی و استانداردهای کد IP، محدوده دمای کار، مقاومت در برابر تخریب صحبت می کنیم و سپس در ادامه به مشخصات مهم لنزها بصورت جامع می پردازیم.
فرم دوربین مداربسته
تعیین یکی از فرمهای مورد نیاز تنها در صورتی می تواند برای شما مهم باشد که بحث بودجه یا هزینه و بحث زیبایی فضای نصب در میان باشد. البته فرم انتخابی بر روی ویژگیهای دوربین مداربسته و یا بلعکس نیز تاثیرگذار است. انواع رایجتر شامل دوربینهای مداربسته باکس، بولت، مکعبی و دام خواهند بود.
اکثر مشتریانی که در مورد زیبایی نتیجه کار صحبت می کنند بدلیل جمع و جور بودن دوربین مداربسته Dome(دام) آنرا اولویت انتخابشان می دانند. کاربرانی که می خواهند دوربین مداربسته کمتر دیده شود مدلهای مینی Dome را انتخاب می کنند. اگر این موضوع را مهم بدانیم در این حالت شما نیاز به دوربینهای مداربسته Dome یا مینی Dome خواهید داشت.
از گذشته دوربینهای مداربسته Cube(مکعبی) بدلیل شاخصه ظاهر و فرم از کمترین قیمتها برخوردار بودند. اما کم کم دوربینهای مداربسته مینی Dome و بولت بیشتر مورد توجه خریداران قرار گرفته و بیشتر رایج شدند. در حال حاضر هم دیگر شرکتها دوربین مداربسته های Cube به کسی پیشنهاد نمی کنند. در ابتدا خیلی از کاربران از قیافه دوربینهای بولت و Cube بدلیل ظاهر ارزان قیمتشان خوششان نمی آمد.
شرایط محیطی
در مشخصات بسیاری از دوربینهای مداربسته می بینیم که شرکت تولید کننده به امکان استفاده از محصول در فضای بیرونی یا داخلی اشاره کرده است. البته اغلب موارد نیاز می شود که از دوربین مداربسته در فضای آزاد استفاده کنید. ما توصیه می کنیم که از محصولاتی با کد محافظت نفوذ (IP) و محدوده دمای مشخص استفاده نمایید.
دلیل اینکه بر روی کد IP تاکید می کنیم این است که ابهاماتی در تعیین دوربین مداربسته مناسب برای کار در محیط آزاد وجود دارد. برای نمونه بعضی فروشندگان دوربینهایی را بعنوان دوربین فضای آزاد معرفی می کنند که پس از بررسی مشخصات متوجه می شوم استاندارد IP آنها دارای کد 52 یا 54 است. البته نظر بیشتر متخصصین این است که حداقل استانداردی که یک دوربین باید داشته باشد تا بتواند در فضای آزاد کار کند باید IP66 باشد(قطعا IP67 و IP68 مطمئن تر خواهند بود). با مشخص شدن حداقل استاندارد IP دوربین مداربسته، کاربر مطمئن تر می تواند محصول کارآمد مطابق نیاز کاری خود را خریداری کنند.
بعنوان یادآوری مروری بر کدهای IP داشته باشیم. بطور خلاصه اولین عدد بعد از IP نشان دهنده مقاومت در برابر نفوذ خاک و غبار و عدد دوم مقاومت در برابر نفوذ آب است. یعنی برای مثال فرق بین دو استاندارد IP5* و IP6* این خواهد بود که محصولی که دارای استاندارد IP5* باشد به نفوذ گرد و غبار بسیار کمتر از مدلهای IP6* مقاوم خواهد بود. عدد دوم نشان می دهد که دوربین مداربسته انتخابی شما تا چه میزان می تواند نسبت به شرایط محیطی جلوی نفوذ آب را بگیرد. برای مثال دوربینی با کد IP52 تنها می تواند نسبت به نفوذ قطرات آب بدون فشار مقاومت کند، در صورتی که دوربینی با کد IP67 می تواند حتی در عمق حداکثر یک متری آب بدون نفوذ قطره ای به کار خود ادامه دهد.
محدوده دمای قابل تحمل
همانطور که در مورد اهمیت استاندارد IP گفتیم، محدوده دمای قابل تحمل نیز برای استفاده از دوربین مداربسته در فضای آزاد مهم است. یک دوربین مداربسته متوسط تنها در محدوده دمای 0 تا 40 درجه سانتیگراد(32 تا 104 درجه فارنهایت) قادر به کار خواهد بود. این محدوده برای استفاده از دوربین در فضای داخلی با سیستم تهویه مناسب مشکلی ندارد. اما اگر بخواهیم دوربین مداربسته را در فضای آزاد یا در محیطی مرطوب نصب کنیم دقت به محدوده دمای قابل تحمل آن بسیار مهم خواهد بود.
ما توصیه می کنیم به کمینه و بیشینه دمای منطقه خودتان در سایتهای خبری نگاهی بیندازید(کمینه و بیشینه دمای سالیانه) و محدوده زمانی یک سال را در نظر بگیرید. حال این را هم در نظر بگیرید بعضی از فضاها در این مناطق، مثل انبارها یا اتاقهای زیر شیروانی ممکن است گرم تر یا سرد تر از آنچیزی شوند که در فضای آزاد داریم. برای همین دمای بدست آمده را با کمی اغماض یا میزان تلورانس قابل قبولی در نظر داشته باشید.
مقاومت در برابر تخریب(خرابکاری)
کاربران بسیاری نگران تخریب فیزیکی دوربینها هستند(مثل شکسته شدن بر اثر ضربه چوب یک خرابکار). در صنعت سیستم نظارت تصویری برای این نوع مقاومت در برابر حملات، عبارتی با عنوان “Vandal” یا “Vandal resistant” به معنای مقاومت در برابر تخریب (خرابکاری) انتخاب شده است. تعداد محدودی از دوربینهای مداربسته از این استاندارد برخوردارند و قیمت نسبتا بالاتری از دوربینهای رایج دارند.
برای بهتر مشخص کردن میزان این مقاومت، از اعدادی در کنار کد استاندارد IK استفاده می شود. درواقع این استاندارد دارای طبقه بندی عددی بین المللی است که هر درجه نشان از میزان مقاومت خاصی در تجهیزات الکترونیکی در برابر خرابکاری های فیزیکی بیرونی دارد. برای داشتن محصولی با بیشترین مقاومت در برابر هر نوع خرابکاری، باید دوربین مداربسته ای با استاندارد حداقل IK10 خریداری نمایید.
نوع لنز
در حالت عادی نیاز نیست درمورد جزئیات لنز دوربین مداربسته خیلی حساس باشید. دو مشخصه لنز مهم است : 1- فاصله لنز 2- قابلیت تنظیم فاصله
در سیستمهای نظارت تصویری می توانید از دوربینهای مداربسته با لنز ثابت یا متحرک(فاصله کانونی قابل تنظیم) استفاده کنید. در مدلهایی با فاصله کانونی ثابت درواقع لنز با یک فاصله از پیش تعیین شده و فیکس ساخته شده است و امکان تغییر این فاصله وجود ندارد. در عوض در مدلهایی با قابلیت فاصله کانونی متغیر یا همان دوربینهای مداربسته با لنزهای متحرک، یک محدوده برای جابجایی لنز وجود دارد که به کاربران اجازه تنظیم اختصاصی می دهند. لنزهای متحرک بیشتر مورد استقبال واقع می شوند زیرا با تغییرات مستقیم، کاربر براحتی می تواند میدان دید مورد نظرش را بدست آورد.
اگر نیاز به دوربینی با لنز متحرک داشتید حتما به عبارت Varifocal در مشخصات دقت کنید. درمقابل این مدلها، دوربینهای مداربسته با لنز ثابت با قیمتی کمتر در بازار در دسترسند.
لنزهای موترایز (Motorized)
در سالهای قبلتر لنزهایی با قابلیت زوم ریموت یا خودکار از راه دور بیشتر از امروز رواج داشتند که به کاربر امکان تنظیم میدان دید مورد نظرش را از طریق رابط کاربری وب می دادند. عبارت موتورایزد یا مجهز به موتور نیز از آنجا گرفته شده که در این دوربینها از موتوری(آرمیچیر) با جریان DC یا AC بسته به نوع استفاده می شود تا به جلو و عقب بردن لنز دوربین مداربسته بپردازد. این قابلیت نیاز به نیروی کار و نردبان و بالابر و ... رابرای تغییرات فیزیکی دوربین برطرف می نماید. البته لنزهای اختصاصی زوم بالا بسیار پیشرفته اند و در محصولات تولید کننده های کمتری دیده می شود. استفاده از این لنزها می تواند علاوه بر افزایش مخارج پروژه، طیف متنوع دوربین مداربسته قابل انتخاب را محدود می کند.
نوع Iris
مشخصه دیگری که در مورد لنزها با آن روبرو می شویم به قابلیت کنترل گشودگی روزنه جذب نور بر روی لنز بر می گردد که به نام Iris (iris) میشناسیم. سه حالت برای این مشخصه وجود دارد: iris دستی، iris خودکار و P iris. در نوع دستی، نصاب باید میزان آنرا در اولین استفاده تنظیم و در همان حالت فیکس نماید. در نوع خودکار دوربین میزان گشودگی روزنه نور را بسته به نیاز بطور اتوماتیک تغییر می دهد. نوع P iris بسیار شبیه به حالت خودکار است و تنها در این تفاوت دارند که کنترل جذب نور انتخابی بهتری دارد.
بر اساس تجربه تفاوت کارایی در این سه مدل بسیار ناچیز است. از آنجایی که مدل P iris کمتر رایج است و شما را در انتخاب دوربین محدود می کند توصیه می کنیم از مدلهای متنوعتر دوربینهای مداربسته با قابلیت Auto iris استفاده نماید.
فکوس خودکار
بیشتر دوربینهای مداربسته نیاز به تنظیم دستی فکوس دارند. معمولا اینکار در هنگام نصب دوربین صورت می گیرد. اشکالی که ممکن است بوجود آید می تواند این باشد که دوربین از فکوس خارج شود و تصویر کمی تار یا غیر واضح شود. معمولا با خوردن ضربه به دوربین یا لرزش دوربین این اتفاق رخ می دهد. فکوس دوربین مداربسته در روز و شب بدلیل تغییرات دمای محیط نیز در طی زمان، بیشتر و بیشتر بهم می ریزد. از آنجاییکه این پروسه آرام و در طول زمان رخ می دهد اکثر کاربران متوجه نمی شوند و فکر می کنند کیفیت تصویر دوربین مداربسته افت پیدا کرده است.
موضوع دیگری که به فکوس مرتبط است سخت بودن تنظیم آن است. زمانی که می خواهیم اینکار را دستی انجام دهیم نیاز به فردی صبور و دستانی بدون لرزش بخصوص برای تنظیم دوربینهای مداربسته تحت شبکه خواهیم داشت. زیرا کوچکترین تغییراتی در چرخش اهرم تنظیم می تواند کیفیت فکوس را کاهش دهد.
فکوس خودکار دو نوع است : Auto Focus، Auto Back Focus . کارایی تقریبا یکی است اما استفاده ها فرق دارند. با Auto focus موقعیت لنز تغییر می کند ولی در Auto Back Focus محل لنز ثابت است و موقعیت سنسور تغییر می کند. درحالت کلی تفاوت نتیجه حاصل ناچیزاست.
نیاز به لنز با فاصله تحت پوشش زیاد
خیلی از دوربینها قابلیت تصویربرداری از فضا و مصافت بیشتری نسبت به دوربینهای معمول دارند و مهم است که درمورد فاصله لنزها و نوع استفاده آن و تعیین دوربینهای مداربسته بر اساس آن بدانیم.
اگر هدف شما تصویر برداری فاصله 7.5 متری از دوربین باشد باید به این مشخصه هم دقت کنید. زمانی که هدف بسیار دورباشد، لنز ویژه ای نیاز خواهد بود. برای مثال، کاربری می خواهد دوربین مداربسته را در روی دیوار نصب کند و از هدفی به فاصله 15 متری تصویری واضح داشته باشد! شاید برای این کاربر هیچ لنزی مطابق نیاز و دوربین انتخابیش براحتی پیدا نشود! اصلا شاید لنزی وجود نداشته باشد که بتواند این فاصله طولانی را در آن مدل پوشش دهد.
البته جدا از این واقعیت، برای بعضی دوربینهای مداربسته مانند مدلهای دام نمی توانید لنزهای بزرگی نصب کنید. اما زمانی که با این نیاز روبرو شدید فاصله دوربین تا هدف اصلی یا منطقه مورد نظر را درنظر بگیرید و سپس دوربین مداربسته و تجهیزات مرتبط را پیش بینی کنید. زیرا این تصمیمات باید نیاز سنجی را پیشتر پشت سر گذاشته باشند و درواقع بعد از نصب دوربین نامناسب مشکل گرانتر حل خواهد شد.
در آخر در مورد فاصله لنزها بگوییم که استفاده از فاصله کانونی بالا باعث می شود کیفیت تصاویر بد شود. در خیلی موارد با تغییر لنز با فاصله کانونی بالا تقریبا 50% در میزان پیکسل در تصویر تاثیر منفی خواهید داشت.